ئەردۆغان و ئیخوان، و عەلمانیەت
سه‌روه‌ر پێنجوێنی
ئەزمونی یەك سەدەی چاكسازیی عەلمانی لە توركیای پایتەختی پێشوی (خیلافەت) كارێكی كردوە ئەگەر كاریزمایەكی ئیسلامیی وەكو (ئەردۆغان) شی تێدا هەڵا بكەوێت ؛ هەر بۆن‌وبەرامەیەكی عەلمانیی هەیە.. ئەو چاكسازیەی (ئەتاتورك) كە (موحەممەد ئیقبال) یش لە شاكارەكەی (نوێكردنەوەی بیركردنەوەی ئایینی لە ئیسلامدا) دا ستایشی دەكات، بە شێوەیەك بەرهەمی داوە كە مۆدێلێكی عەلمانیی لە ئیسلام و ئاڕاستەی ئیسلامییش هێناوەتە كایە كە باوەڕی بە عەلمانیەت هەیە وەكو ئامڕازێك بۆ ئەوەی دەوڵەت مامەڵە لەگەڵ هەمو هاوڵاتیاندا بكات بەبێ كاریگەریی جیاوازیی ئایینی و بەم شێوەیەش ئایینداریی هەمو هاوڵاتیان دابین بكرێت.. و مەرج نیە عەلمانیەت ببێتە برەودان بە بێئایینی (اللادینیة). ئەمەش مانای وایە تۆوی ڕەوتی ئیسلامی لە زەمینەی عەلمانیی توركیادا هەر عەلمانیانە نەش‌ونما دەكات و عەلمانیەتێكی خۆماڵی بەرهەم دەهێنێت كە دەوڵەتێك دەخوازێت كە نە دەوڵەتێكی ئایینی بێت و نە دەوڵەتێكی دژەئایین بێت بەڵكو دەوڵەتێكی مەدەنیی بێلایەن بێت كە ڕێزی هەمو ئایینەكان بگرێت و دژایەتیی ئایینەكان نەكات..
بەپێچەوانەی زەمینە و ژینگەی سیاسیی توركیاوە، لە جیهانی عەرەبی و ـ بۆ نمونە ـ میسری ڕزگاربو لە (زڕەعەلمانیەت) ی موبارەك و تێپەڕبو بە ئەزمونی شۆڕشێكی بارگاویدا بە ڕاپەڕینی ئیسلامی، هێشتا نامۆیە لایەنێكی ئیسلامی ئەو تێگەشتنە بۆ عەلمانیەت و دەوڵەتی عەلمانی و بەڕێوەبردنی دەسەڵاتێكی عەلمانی لەلایەن كەسێكی موسوڵمانەوە بخرێتە ڕو.. بۆیە كاتێك ئەردۆغان لەسەر چەمكی عەلمانیەت بەو شێوەیە بۆ گەلی میسر دوا؛ ناڕەزایی زۆری لـێ كەوتەوە لەلایەن ئاڕاستە و تەوژمە ئیسلامیەكانەوە و قسەوباسێكی گرژ و جۆراوجۆری زۆری لە میدیای عەرەبی ـ ئیسلامیدا لە میسر بەدوای خۆیدا هێنا..
ئەردۆغان وتی چی؟
ژنەمیدیاكاری ناسراو (منی الشاذلي) لە بەرنامەی (العاشرة مسا‌ءً) دا لە كەناڵی (دریم ٢)، لە ئیستانبول دیمانەیەكی لەگەڵا (ڕەجەب تەییب ئەردۆغان) ساز دا، پێش ئەوەی ناوبراو ڕێ بكەوێت بەرەو قاهیرە.. ئەردۆغان لەسەر چەمكی عەلمانیەت و تێڕوانینی خۆیان بۆ عەلمانیەت لێدوانی دا بۆ گەلی میسر.. كە لێدوانەكەی دڵی ئاڕاستە و تەوژمە عەلمانیەكانی میسری خۆش كرد، بە شێوەیەك هەندێك دەنگیان بەرز كردەوە و وتیان (ئێمە نە ئیسلامەكەی بن لادنمان دەوێت و نە ئیسلامەكەی موحەممەد حەسسان، بەڵكو ئیسلامەكەی ئەردۆغانمان دەوێت)! لایەنە ئیسلامیەكانی میسریش، بەتایبەتی ئیخوان، ناڕەزایی خۆیان دەربڕی تا ئەو ڕادەیەی كە ئامادە بون خۆپێشاندان لەدژی ڕێك بخەن..!
ئەردۆغان لە لێدوانەكەیدا وتی كە ئەو خۆی عەلمانی نیە و موسوڵمانە، بەڵام سەرۆك وەزیرانی دەوڵەتێكی عەلمانیە.. و ڕوی دەمی كردە گەلی میسر و وتی: بە گەلی میسر دەڵێم كە دەڵەڕاوكێ و نیگەرانیی بەرامبەر عەلمانیەت نەبێت، و دوای ئەم قسانەی من بە شێوەیەكی جیاواز لە عەلمانیەت تێ دەگات..
ناوبراو بۆ ڕونكردنەوەی مەبەستەكەی خۆی ئەوەی دوپات كردەوە كە: دەستوری توركی وا پێناسەی عەلمانیەت دەكات كە بە شێوەیەك مامەڵە لەگەڵا هاوڵاتیان دەكات كە نێوانێكی یەكسان لەگەڵا ئایینەكاندا بهێڵێتەوە و ئەو سنورە بپارێزێت و لەگەڵا هیچ ئایینێكدا هەڵوێستی لایەنگری یان دژایەتی وەرنەگرێت. و ئەوەی دوپات كردەوە كە دەوڵەتی عەلمانی (بێدینی) "اللادینیة" بڵاو ناكاتەوە، و یەكسان نیە بە دەوڵەتی بێدینی، و لێرەوە هیوای خواست دەوڵەتێكی مەدەنی لە میسر پێك بێت كە ڕێزی هەمو ئایینەكان و ڕێباز و گروپە ئایینیەكان و هەمو چین و توێژەكان ڕابگرێت. و ئەوەی ڕون كردەوە كە عەلمانیەتی نوێ پێچەوانە نیە لەگەڵا ئایین بەڵكو شێوازێكە بۆ پێكەوەژیان لەگەڵا هەمو ئایینەكان و دەبێت لەگەڵا ئایین و واقیعی ئایینی پێكەوەژیانی هەبێت. بەم شێوەیەش گەیشتە ئەو ئەنجامەی كە عەلمانیەت هەل و بواری ئایینداری بۆ هەمو هاوڵاتیان دابین دەكات.
ئەرۆدغان لەمیانی وتەكانیدا بانگەشەی كرد بۆ دانانی دەستورێك بۆ میسر كە لەسەر بنەماگەلێك وەستابێت كە بتوانن دەوڵەتێكی مەدەنیی نوێ دابمەزرێنن كە مافی ئایینداری بۆ هەموان دابین بكات و نەهێڵێت هیچ تاك و گروپێك بێبەش بكرێت لە پراكتیسكردنی ئایینەكەی خۆی و هەمو لایەك ئاسایش و ئازادی و مافی خۆی دەست دەكەوێت، هەتا ئەو تاك و گروپانەش كە باوەڕیان بە ئایین نیە؛ دەوڵەت مافی ئەوەیان دەداتێ.. ئیتر كاتێك دەوڵەت ئەو ماف و ئازادیانە بۆ هەمو لایەك دابین دەكات و گرەنتییان دەداتێ؛ ئیتر ئەوە دەوڵەتێكی عەلمانیە.
و لێرەوە نمونەی بەوە هێنایەوە كە خۆی موسوڵمانە و عەلمانی نیە و لە هەمان كاتیشدا سەرۆك وەزیرانی دەوڵەتێكی عەلمانیە، و بۆیە ئەوەی دەوپات كردەوە كە پێچەوانەیی نیە لەنێوان ئیسلام و عەلمانیەتی نوێ بە چەمكە نوێیەكەی.
بۆ وردكردنەوەی ئەم تێگەیشتنە بۆ عەلمانیەت، ئەردۆغان وتی: چەمكی عەلمانیەت چەمكێكی ماتماتیكی نیە وەكو ئەوەی ٢ لە ٢ بدرێت دەكاتە ٤! چونكە پێناسەی چەمكە كۆمەڵایەتیەكان ناكۆكی و جیاوازییان تێ دەكەوێت. بۆ نمونە: چەمكی عەلمانیەت لە كۆمەڵگای ئەنگلۆسەكسۆنیدا جیاوازە لە عەلمانیەت لە ئورۆپای نائەنگلۆسەكسۆنی، هەروەها ئەو چەمكی عەلمانیەتەش كە كە لە توركیا هەیە؛ ئەویش جیاوازە. و وتی: لەپێناوی ئەو چەمكە جیاوازەدا باجی زۆرمان داوە.
ناوبراو زیاتر دەرێژەی بەو باسە دا و وتی: لە دەستوری ١٩٨٢ دا عەلمانیەت وا پێناسە كراوە كە بریتیە لەوەی دەوڵەت لە ئاست هەمو ئایینەكاندا بە یەك نێوانی یەكسان دەوەستێت، بەڵام تاكەكان و هاوڵاتیان خۆیان؛ مەرج نیە عەلمانی بن، دەتوانن ئاییندار بن یان بێئایین یان ئایینی جیاواز لە ئایینی زۆرینەیان هەبێت، ئەمە شتێكی سروشتیە. ئینجا وتی: بۆ نمونە لە میسریش موسوڵمان هەیە و ناموسوڵمانیش هەیە وەكو قیبتیەكان و ئەوانەی سەر بە ئایینی ترن، لە توركیاش موسوڵمان بە ڕێژەی ٩٩% هەیە بەپاڵا ئاینەكانی ترەوە، بەڵام دەوڵەتەكە بە یەك نێوانی یەكسان مامەڵە لەگەڵا ئەم گروپە ئایینیانە دەكات و جیاوازی ناكات.
هەروەها وتی: دەبێت موسوڵمان بەتەواوی ئازادیی خۆی ئایینداریی خۆی بكات و بە هەمان شێوە مەسیحییش و یەهودییش و شوێنكەوتەی ئایینەكانی تریش، و دەبێت دەوڵەت ئەو مافە بۆ هەمویان دابین بكات، و كاتێك سەیری شارستانێتیی ئیسلامیی ڕابردومان دەكەین ؛ نمونەی زۆر بۆ ئەو حاڵەتە دەبینینەوە.
و وتی: من بڕوام وایە كە میسریەكان لە ئاییندەدا ئەم بابەتە بەجیددی دەنرخێنن، لە قۆناغی ئێستادا و لە داهاتویشدا، كاتێك بەڕونی دەبینن كە دەوڵەتی عەلمانی (بێدینی) بڵاو ناكاتەوە بەڵكو ڕێزی هەمو ئایینەكان ڕادەگرێت و سورە لەسەر ئەوەی هەمو تاكێك بەئازادی ئایینەكەی خۆی پراكتیس بكات، و ئیتر پێویستە میسریەكان لەو بارەیەوە هیچ نیگەران نەبن.
و دەربارەی ئەو باوەڕەی بەشێك لە خەڵك كە دەوڵەتی عەمانی دەوڵەتێكی (كافر) ە، ئەردۆغان وتی: بڕوام وایە كە لەدوای ئەم قسانەی من بە جۆرێكی تر لە بابەتەكە تێ دەگەن و بیری لـێ دەكەنەوە و دوایی مشت‌ومڕی تریشی لەسەر دەكەن، و دەبێت گەلی میسر لەو بابەتە نیگەران نەبێت و لەو گۆشەنیگایەوە بۆی بڕوانرێت كە ئەو ڕاڤەی كرد لەسەر چەمكی عەلمانیەت، و هیوای خواست كە دەوڵەتی عەلمانیی داهاتوی میسر سود ببینێت لە هەڵەكانی ڕابردوی توركیا و ئاڵا‌وگۆِی بیروڕا و ئەزمون لەو بارەیەوە بكرێت. و وتیشی كە بڕوای وایە میسر بەو پێكهاتە و بنچینە زانستی و توێژینەوەكاریەی هەیەتی دەتوانێت ئەو ئامانجە بەئاسانی بهێنێتە دی.
سەركردەكانی ئیخوان وتیان چی؟!
سەركردەیەك لە كۆمەڵەی (ئیخوان موسلیمین) بۆ كەناڵی (العربیة) لەسەر لێدوانەكەی (ئەردۆغان) دوا و وتی: قسەكانی ئەو لەبنەڕەتدا ئاڕاستەی گەلی توركیا كراون، چونكە دوای ئەوەی گەیشتوەتە قاهیرە ئەو لافیتانەی بینیوە كە باسی (خیلافەتی ئیسلامی) دەكەن، بۆیە ویستویەتی توركەكان دڵنیا بكاتەوە لە دڵسۆزیی خۆی بۆ دەوڵەتی عەلمانی و داهاتوی عەلمانیەت لە وڵاتەكەی خۆی! ئەمە لە كاتێكدا كە لێدوانەكەی ئەردۆغان پێش ئەوە بو كە ناوبراو ڕێ بكەوێت بۆ میسر!
هەروەها (محمود غزلان) وتەبێژی ئیخوان لە لێدوانیدا بۆ ڕۆژنامەكان وتەكانی ئەرۆدغانی رەت كردەوە و وتی: ئەزمونی وڵاتانی تر كۆپی ناكرێن! و وتی بارودۆخی توركیا وا دەخوازێت كە ئەوان مامەڵە بە چەمكی دەوڵەتی عەلمانی بكەن و، ئامۆژگاریەكەی سەرۆك وەزیرانی توركیای بە دەستتێوردان لە كاروباری ناوخۆی میسر و میسریەكان لە قەڵەم دا.
سەرچاوە:"العربية.نت" تنشر فيديو ونص التصريح المثير للجدل. أردوغان: لست علمانياً فأنا مسلم.. والعلمانيةُ تضمن تديُّن الأشخاص. الأربعاء ١٦ شوال ١٤٣٢ هـ ـ ١٤ سبتمبر ٢٠١١ م.
