ژن لای ئیخوان موسلیمین و حەسەن بەننا نیوەی كۆمەڵە یان نیوە مرۆڤێكە؟!

ژن لای ئیخوان موسلیمین و حەسەن بەننا
نیوەی كۆمەڵە یان نیوە مرۆڤێكە؟!

سه‌روه‌ر پێنجوێنی

ئەزمونمان لەگەڵ ئەدەبیاتی گروپە ئایینیەكانی سەردەمی نوێدا ئەوەیە زیاتر كۆمەڵێك دروشم بەرز دەكەنەوە كە جیاوازن لەوەی بەڕاستی باوەڕیان پێیەتی و پراكتیس (ممارسة) ی دەكەن.. دروشمەكان زیاتر لە هەندێك وتە و دێڕی ڕازاوە و هەستبزوێندا بەرجەستە دەبن كە كاریگەرییەكی واقیعییان نیە و زۆر جاریش بە هەندێك چەمك و زاراوەی نوێ‌ دەڕازێنرێنەوە كە لە جەوهەردا نامۆن بە بیری ئایینیی ئەو گروپە ئایینیەی كە ئەو دروشمانەی بەرز كردوەتەوە.

لەم بابەتە؛ زۆر جار لە ئەدەبیاتی كۆمەڵەی (ئیخوان موسلیمین) و لق‌وپۆپ و درێژبونەوەكانیدا هەندێك دروشم دەبینین و دەبیستین كە جگە لە هەندێك وتەی ڕواڵەت ڕازاوە و هەستبزوێن زیاتر نین و هەندێك زاراوە و ناونیشانی هاوچەرخیش بەكار دەهێنن بۆ ئەوەی بڕازێنرێنەوە بە چەمك و بڕوا تازەبابەتەكان و لە ژێی هەستیاری مرۆڤی كۆمەڵگای هاوچەرخ بدەن.. ئەمە هەموی لە كاتێكدا زۆر جار واقیعی بیركردنەوە و پراكتیسی ئیخوان و ڕەنگە ئەو ڕێكخراوانەیش لە فەلەكی ئیخواندا دەسوڕێنەوە جۆرێكی ترە و ڕەنگە تەواو پێچەوانەیش بێت.

لەم دروشمانە، وتەیەكە كە هەر كاتێك باسی مافی ژن و پایە و پێگەی ژن بكرێت لە بیری ئیسلامی ـ ئیخوانیدا؛ وەكو نمونە و سەرمەشق دەهێنرێتەوە و هەمیشە لەسەر زارانە.. ئەویش وتەیەكە دەدرێتە پاڵ دامەزرێنەر و ڕابەری گشتیی كۆمەڵەی ئیخوان موسلیمین، حەسەن بەننا، ناسراو بە (ئیمام بەننا)، كە دەربارەی (ژن) وتویەتی: (ژن نیوەی كۆمەڵە و دایكی نیوەكەی تریشیەتی). وەكو دەبینین ئەم وتەیە هەرچەند ڕازاوە و (طنّان) و هەستبزوێنە، بەڵام هیچ كاریگەرییەكی لە واقیعی كۆمەڵگەدا نابێت چونكە نابێتە بەڵێنی هیچ ماف و ئازادییەك بۆ ژن و، تەنها وەسفێكە بە شتێكی سروشتی نەك ڕەوابینینی ماف و پێگە و پایەیەكی كۆمەڵایەتی بێت بۆ ژن.

لێرەوە ئەو دروشمە بەراورد دەكەین بە وتە و هەڵوێستەكانی (حەسەن بەننا) بەرامبەر بە ئازادی و مافە كۆمەڵایەتی و سیاسی و ئابوریەكانی ژن. تا بزانرێت دروشمەكان چەندە لە واقیعی بیر و پراكتیسی خودی دامەزرێنەری كۆمەڵەی ئیخوانەوە دورن.

پێش ئەوەش دەبێت سەرنجی ئەوە بدەین كە لەناو ئیخواندا ئەو ژنەی كە ئیخوانی نیە و لە ڕیزی ئیخواندا نیە؛ هیچ نرخێكی نیە و بە وتەی یەكێك لە قوتبەكانی ئیخوان تەنها ژنێكی "سەر جادەیە"، كە لە بەرنامەیەكی تەلەڤیزیۆنیدا ئەو تەسریحەی داوە!

هەر بۆیە سوننەتی ناو ئیخوان وایە كە "برا" یەكی ئیخوانی هەر دەبێت "خوشك" ێكی ئیخوانی بخوازێت، هەروەكو ئەوەی خوێنی ئەوان جیاواز بێت لە خوێنی خەڵكی تر و بیانەوێت خوێنی فریشتەكان تێكەڵ بە خوێنی ئەهریمەنەكان نەبێت!!

دەبێت ئەوەش بڵێین كە ئەمە تەنها پەیوەندیی بە ئینتیمایەكی حیزبی و (تەنظیمی) ـەوە نیە، بەڵكو ڕەنگدانەوەی تێڕوانینی كۆمەڵەی ئیخوانە بۆ ژن بەگشتی، كە تێڕوانینێكە وەكو خوارتر و كەمتر لە پیاو ژن دەبینێت و بە (سوتەمەنیی دۆزەخ) و (عەقڵ ناتەواو) و (ئامڕازی شەیتان بۆ فریودان) ی دەزانێت.. وەكو دواتر لە وتە و هەڵوێستەكانی (حەسەن بەننا) وە ڕون دەبێتەوە كە گرنگترین بڕگەكانی ئەدەبیاتی ئیخوانن.

با بزانین بیروڕای (حەسەن بەننا) دەربارەی ڕۆڵ و مافە كۆمەڵایەتی و سیاسی و ئابوریەكانی ژن چۆنە:

دەربارەی ڕۆڵ و مافی سیاسیی ژن، دەبینین (حەسەن بەننا) لەسەر بەشداریی ژن لە پارلەماندا، لە ژمارەی (5 ی تەمموزی 1947) ی گۆڤاری (الإخوان المسلمون) دا، وتویەتی: (بەخشینی مافی هەڵ‌بژاردن بە ژن یاخیبونێكە لە ئیسلام و لە مرۆڤایەتییش، هەروەها هەڵ‌بژاردنی ژن یاخیبونێكە لە مرۆڤایەتی، چونكە دژی پێگەی سروشتیی ژنە بەپێی پێكهاتە و پلەوپایەی لە بونەوەردا، ئیتر هەڵ‌بژاردنی ژن وەكو جوێنێك وایە بە ژنان بدرێت و وەكو ناتەواوییەك وایە مێیاتیی پێ‌ تۆمەتبار بكرێت) «يعتبر منح المرأة حق الانتخاب ثورة على الإسلام وثورة على الإنسانية، وكذلك يعتبر انتخاب المرأة ثورة على الإنسانية لمناقضته لما يجب أن تكون عليه المرأة بحسب تكوينها ومرتبتها فى الوجود، فانتخاب المرأة سبة فى النساء ونقص ترمى به الأنوثة».

هەر دەربارەی مافی هەڵ‌بژاردن و پیشەی مافناسی و پارێزەری (المحاماة) بۆ ژن، حەسەن بەننا لە كتێبی (حديث الثلاثاء) دا دەڵێت: (ئەو مافی هەڵ‌بژاردن و پیشەی پارێزەریەی كە بانگخوازانی ئورۆپاگەری داوای دەكەن بۆ ژن؛ ڕەت دەكرێتەوە بە ڕویاندا، چونكە پیاوان هەرچەند لە ڕوی عەقڵیەوە لە ژنان كامڵترن بەڵام بەجوانی ئەو ئەركەیان ڕانەپەڕاندوە، ئیتر چ جای ژنان كە لە ڕوی عەقڵ و لە ڕوی دینیشەوە ناتەواون)؟! « ما يريده دعاة التفرنج وأصحاب الهوى من حقوق الانتخاب والاشتغال بالمحاماة مردود عليهم بأن الرجال، وهم أكمل عقلا من النساء، لم يحسنوا أداء هذا الحق، فكيف بالنساء وهن ناقصات عقل ودين؟!» (حديث الثلاثاء. ص. 370).

هەر دەربارەی ڕۆڵی كۆمەڵایەتیی ژن، كاتێك حەسەن بەننا دەبینێت خەریكە ژن لە كۆمەڵگادا هەندێك دەسكەوت و مافی كۆمەڵایەتی بەدەست دەهێنێت و (كار) و (فرمان) ی لە دەرەوەی ماڵ دەست دەكەوێت؛ لە وتەیەكدا كە ئاڕاستەی گۆڤاری (النذیر) ی دەكات بەتوڕەییەوە دەڵێت: (گوێگرە سەرنوسەری "النذیر"! دەمەوێت سەرنجی تۆ و خوێنەرانت بۆ ئەم فەرمودە پیرۆزانەی پێغەمبەر و ئەم ئامۆژگاریە موحەممەدیە گرانبەهایانە ڕابكێشم، كە بەرچاوڕونی و پەندیان تێدایە:

1. دوای خۆم هیچ شتێكم بەجێ‌ نەهێشتوە ـ بە ئەندازەی ژنان ـ مایەی فریودان بێت و زیانی زیاتر بێت بۆ پیاوان "ما تركت بعدي فتنة هي أضر على الرجال من النساء".

2. مەی كۆگای گوناهە، ژنانیش پەتی دەستی شەیتانن، خۆشەیستیی دنیایش سەری هەمو تاوانێكە "الخمر جماع الإثم، والنساء حبائل الشيطان، وحب الدنيا رأس كل خطيئة".

3. خۆتان لە خراپەی ژنان بپارێزن، چونكە یەكەم شتێك كە بوە هۆی تێكەوتنی بەنو ئیسڕائیل هەر پەیوەندیی بە ژنانەوە هەبو "اتقوا النساء فإن أول فتنة بنى إسرائيل كانت فى النساء".

4. ژن عەیبەیە، ئیتر كاتێك دەردەچێت بۆ دەرەوە شەیتان ملی بۆ درێژ دەكات و چاوی لەسەریەتی، و تەنها كاتێك زۆر لە خواوە نزیكە كە لە بنی ماڵەكەی خۆیدا ئۆقرە بگرێت "المرأة عورة، فإذا خرجت استشرفها الشيطان، وإنها لا تكون أقرب إلى الله منها فى قعر بيتها"). (گۆڤاری "النذير"، ژ. 19، 8 ی "جمادى الأولى" ی 1358 ك.).

دەتوانین بڵێین ژن لای ئیخوان نیوە مرۆڤێكە كە جەستەی عەیبەیەكی بەرجەستەكراوە و بەسەر زەویدا دەڕوات، و باشتر وایە كاریش نەكات، چونكە لە هەر شوێنێكەوە دەركەوێت غەریزە دەجوڵێنێت و دەرگا بۆ شەیتان دەكاتەوە.. ئەم بیركردنەوەیەش بەڵگەی بەرجەستەی لە ئەدەبیاتی ئیخواندا هەیە:

كاتێك ڕاگری كۆلێجی بازرگانیی ئەو كات (حەمدی بێگ) داوا دەكات چوار قوتابیی كچ لە فرمانگەكانی دەوڵەتدا دابمەزرێنرێن، گۆڤارەكەی ئیخوان (النذير) ئەو داوایەی ئیدانە كرد و بە هێماكردن بۆ سێكس و تۆمەتباركردن بە پەیداكردنی دۆست تانەی لـێ‌ دا، كە دەڵێت: (هەر یەكێك لەو كچانەی كۆلێجیان تەواو كردوە؛ ئەگەر كارێكی گەورە نەدۆزنەوە؛ ئەوا لە كاتی بەجێهێنانی فرمانی فرمانگەكەیاندا بێ‌ دۆست نابن!!) «إن كل واحدة من هؤلاء المتخرجات إذا لم تعثر على الجليل فهي فى وظيفتها لن تعدم الخليل» (گۆڤاری "النذير"، ژ. 20، 15 ی "جمادى الأولى" ی 1358 ك. لا. 23).

دەربارەی ماف و ئازادیی تاكەكەسیی ژن و بەتایبەتی ئازادیی جل‌وبەرگی ژن، بیروڕای (حەسەن بەننا) زۆر شتێكی چاوەڕواننەكراوە: پێی وا بوە كە ڕوبەند (نقاب)، واتە داپۆشینی دەم‌وچاو بۆ ژن، بنەڕەت و ئەساسە لە ئیسلامدا.. و هێرشی كردە سەر (شەیخی ئەزهەر) كە دەرخستنی دەم‌وچاو و دەستەكانی بۆ ژن بە دروست زانیبو، بۆیە (بەننا) وتویەتی: (دەرخستنی دەم‌وچاو و دەستەكان بۆ ژن حەرامە، مەگەر لە كاتێكدا مەترسیی تێكەوتنی كەس لە ئارادا نەبێت و ترسی ئەوە نەبێت خراپەی لـێ‌ بكەوێتەوە) «كشف وجه المرأة ويديها حرام إلا إذا أمنت الفتنة» (حديث الثلاثاء. لا. 369).

دەربارەی (فرەژنی) "تعدد الزوجات"، كە یاسایەكە لە سایەیەدا بێڕێزی و ستەمێكی زۆر بەرامبەر ژن دەكرێت،  (حەسەن بەننا) بە شێوەیەكی سەیر و پێكەنیناوی و بێتام پاساوی بۆ دەهێنێتەوە، كە لە گۆڤاری (الإخوان المسلمون) دا وتویەتی: (ئەوە باشترە بۆ ژن و نزیكترە لە عەدالەتی كۆمەڵایەتی و یەكسانیی مافەوە لە كۆمەڵگادا كە هەر ژنێك چارەكە مێردێك یان سێیەكە مێردێك یان نیوە مێردێكی هەبێت، نەك ژنێك بەتەنها خۆی مێردێكی هەبێت و لەو لایشەوە ژنێك و دوان و سیان هیچیان نەبێت)!! «إن خيرا للمرأة وأقرب إلى العدالة الاجتماعية والإنصاف فى المجتمع أن تستمتع كل زوجة بربع رجل أو ثلثه أو نصفه من أن تستمتع زوجة واحدة برجل كامل وإلى جانبها واحدة أو اثنتان أو ثلاث لا يجدن شيئا» (گۆڤاری " الإخوان المسلمون "، ژ. 13، ساڵی 1944).

ژن لای ئیخوان نەك "نیوەی كۆمەڵ" نیە، بەڵكو نیوە مرۆڤێكە.

سەرچاوە:
خالد منتصر، المرأة عند الإخوان نصف إنسان. موقع (أهل القرآن)، 3/6/2011.