سەروەر پێنجوێنی
٩ / ٢٠١٨
بەدەر لەو مشتومڕەی لەسەر كەیسی مەلا (ئیسماعیل سووسەیی) دروست بوو و پەیوەندیی بە داعشەوە ـ بە بوون و نەبوون ـ، و هەر جۆرە پەیوەندییەكی مەلای ناوبراو بە كردەوەكەی سەر پارێزگای هەولێرەوە؛ دەبێت هەموو لایەك لەوە دڵنیا بین كە مەلایەكی لەو شێوەیە تەنیا ئەوكاتە مەترسیدار نییە كە پەیوەندیی بە داعشەوە كردبێت و "بەیعەت"ی پێ دابێت، یان تەنیا ئەو كاتەی خۆی یان گەنجی ئیسلامیی جیهادیی پێگەیەنراوی ئەو، كردەوەیەكی لەو شێوەیە ـ كە لێكچوونێكی لەگەڵ كردەوە تێرۆریستیەكاندا هەیە، هەرچەند منداڵانەش بوو ـ دەقەومێنن. بەڵكوو مەلا ئیسماعیل و هاوشێوەكانی (وەكوو مەلاكرێكار و مەلا عەبدوصصەمەد و مەلا عەبدولحەمید، و هەندێكی تر)، هەر ئەو كاتە مەترسیدارن كە ڕابەری سەلەفیی-جیهادین و گەنجی ئیسلامی بۆ بنەماكانی ئەو فیكرە هان دەدەن. خۆ سەلەفیەتی جیهادی مەرج نیە هەر داعش بێت، و مەرج نیە هەر گرووپێکی یاخی و خاچاخ بێت، یان هەتا مەرجیش نیە هەموو کاتێک چەکداریش بێت، چونکە لە بنەڕەتدا تەوژمێکی ناو فیکری ئیسلامی و سەلەفیەتە، و لەو قۆناغەدا "سەلەفیەتی تەکفیری" یان "گرووپی تەکفیری"ی پێ دەوترێت، کە هێشتا لە قۆناغی تیۆریسازی و داڕشتنی ئایدیۆلۆجیا و فیکردایە.لە ئێمە، شارەزایانی هەموو ئەم فیكر و ڕەوتانەوە وەری بگرن: ئەم فیكرە سەلەفی-جیهادیە ڕێك تیۆریسازی و هاندانە بۆ تێرۆرێك كە هەموو كۆمەڵگای موسڵماننشین دەسووتێنێت، پێش ئەوەی پریشكێك بەر ئیسڕائیل و ئەمەریكا بكەوێت.چۆن بەعس عێراقی وێران كرد، پێش كەوتنی ڕژێم و پاشیشی، و دواییش لەگەڵ گرێدانی لەگەڵ بیری جیهادی داعشی لێ دروست بوو، و چۆن نازییەت ئەورۆپای وێران كرد، و ئێستەش لەو ساڵانەی دوایی تەنیا یەك خانەی نازی (مەبەستم گرووپی ناسراو بە NSU) ئاڵەمانیای شەرمەزار كردووە كە (ساڵانی ٢٠٠٠- ٢٠٠٧) دەستی هەبووە لە ڕفاندن و كوشتنی كۆمەڵێك پەنابەر و مرۆڤی خۆرهەڵاتی، بە هەمان شێوە سەلەفیەتی جیهادی لە توانایدا هەیە وڵاتانی خۆرهەڵاتی، و لەوانەش كوردستانە بارودۆخناسکەكەی خۆمان، وێران بكات. ئەگەر زەمینەی لەباری نەشونمای بۆ هەڵبكەوێت.پێویست نیە داعش بێت ئینجا ئیتر مەترسیدار بێت، بەڵكوو هەر ئەو بیركردنەوەیە بەسە بۆ ئەوەی گەنجی خوێنگەرم و تازەپیاكەوتووی ئیسلامی، بكاتە بۆمبی تایمدراو و بە كۆمەڵگا و دامودەزگاكانیدا بیتەقێنێتەوە. پێویست ناكات سەر بە گرووپێكی نهێنی بێت، بەڵكوو ئەم فیكرە ئەگەر لە وتاری ئایینیی مەلایەكی سەر بە كۆمەڵی ئیسلامییش بێت، یان سەلەفییەكی نا-مەنهەجی بێت (كە ئیسلامیەكانیش تێكڕا بە پلەی كەم و زۆر سەلەفین)، دەتوانێت ئەو مەترسیە بخوڵقێنێت.ئەم تەوژمە سەلەفی-جیهادیە و ئیسلامی سیاسییش هاوكار لەگەڵی، توانیویەتی سەرنج لەسەر خۆی هەڵبگرێت و کارێک بکات هەموو ئاماژە و فۆكەسێك بكرێتە سەر ئەوەی بە تەوژمی "سەلەفی" دادەنرێت و بە "مەدخەلی" ناو دەبرێت. وەكوو ئەوەی ئیسلامی سیاسی سەلەفیمەشرەب نەبێت، و تەوژمی جیهادی خۆیشی خراپترین ئاڕاستەی پەتپچڕاندوو و بێسەرەوبەرە و نا-مەنهەجیی سەلەفیەت نەبێت. گوتار و ڕاگەیاندنی هەندێك لە سیاسیەكان و میدیاكانیش هاوكارن بۆ سەرنجخستنە سەر تەوژمی سەلەفیی ناوبراو بە "مەدخەلی"، و وێنەكردنی وەكوو تاكە تەوژمی سەلەفی، و ئینجا ناوبردنی كەسانی تێرۆریست بە "سەلەفی".بەڵام لە ڕاستیدا ئەم تەوژمە سەلەفیە مەنهەجیە ـ ناوبراو بە ـ مەدخەلیە، لەگەڵ ئەو هەموو وشكی و داخراویەی هەیەتی و ئەو كاریگەریە خراپەی لەسەر كۆمەڵگا هەیەتی، هێشتا هەزار جار ئاسانتر و بێوەیترە لە تەوژمی سەلەفی-جیهادی، كە ڕێك هاندانە بۆ تێرۆر و وێرانكاری، و هەتا لە ئیسلامی سیاسییش كە لەناو پەرلەمان و حوكوومەتەوە بە ئامڕازی دیمۆكراسی كار دەكات بۆ گۆڕینی دەستوور و یاسا بۆ دەستوور و یاسای ئیسلامی.
نیشانەكانیئەم فیكرە سەلەفی-جیهادیە بەم نیشانانە بناسنەوە (ئەمانە لە گوتاری ئایینیی مەلا ئیسماعیل و مەلاکرێکار و مەلا عەبدوصصەمەد، و پزیشک و بانگخواز عەبدولواحید و مەلا هەورامان گەچێنەیی، و هی تردا دەبینرێنەوە):١- تەكفیری حوكوومەت و دامودەزگا نا-ئیسلامیەكان و هەموو كاربەدەستەكانی ئەم دەزگایانە، لەسەر ئەوەی حوكوومەتی جێبەجێكردنی شەریعەت نین.بەم شێوەیە بەو بیانووەی ئەوەی ڕاستەوخۆ حوكمی پێ دەكرێت لە دادگا خودی "شەریعەت" نیە، بەڵكوو یاسایەكی داڕێژراوی نوێیە و هەندێك لە یاساكانی شەریعەتی خستووەتە لاوە (لەبەر ئەوەی گونجاو نین) و كاربەدەست و فەرمانڕەوا كار بەم یاسایە دەكات؛ ئیتر ئەمانە بەگشتی و بەبێ وردەكاری "تەكفیر" دەكرێن. ئەمەش بەپێی بنەمایەكی سەرەكیی سەلەفی-جیهادی كە "تەوحیدی حاكیمییەت"ـە كە دەڵێت دەبێ بەس خوا ـ كە وا دیارە لە "شەریعەت"ـدا بەرجەستە بووە ـ "حاكم" بێت، نەك یاسایەكی نوێ كە لە پارلەمانەوە بڕیاری لەسەر دەدرێت. كە بەپێی ئەمە؛ كاربەدەست ـ هەتا ئەگەر موسڵمانیش بێت ـ مادام یەك یاسا لە یاساكانی شەریعەت جێبەجێ ناكات؛ هەتا ئەگەر لەبەر ئەوەش بێت كە ناتوانێت و بواری نیە (نەك لەسەر ئەوەی باوەڕی پێی نیە و پێی وایە یاسا نوێیەكە باشترە)؛ ئیتر ئەوە نەك هەر "كوفر"ە، بەڵكوو "شیرك"یشە و یەكسەر دەبێت ئەو كاربەدەستە بە زەبری هێز و چەک لەسەر كار لابدرێت.بۆ ئەوەی نیشانەكە سادە بكەینەوە؛ هەر كاتێك هەر ئیسلامییەك دەسەڵاتدارانی هەرێمی ـ بەگشتی ـ بە "طاغووت" و "كافر" و "هێزی كوفر" و ئەم شتانە ناو برد؛ ئەوە بزانن كە هەمان شتە. ئەگەرنا تەنانەت سەلەفیەتی مەنهەجی بەم ڕەهاییە دەسەڵاتێك تەكفیر ناكات، لەسەر ئەوەی هەندێك یاسای ئیسلامی جێبەجێ ناكات، یان دەسەڵاتەكە جێبەجێكردنی شەریعەتی نەكردووە بە فرمان و بنەمای شەرعییەتی خۆی و مافی هاتنەسەرکاری.جا ئەم باوەڕە هاندانە بۆ چەكهەڵگرتن و كاری تێكدەرانە و یاخیبوونی چەكدارانە لە دەسەڵات و حوكوومەت و دەوڵەت لەسەر ئەوەی ئیسلامی نیە و نیشتمانیە و مەدەنیە و كار بە یاسای مەدەنی و نوێ دەكات، و ـ ئەگەر سەركەوتوو ببێت ـ دەگات بە جۆرێك لە "ئینقیلاب"ی ئیسلامیی خوێناوی و دروستكردنی دەوڵەتێكی ئیسلامی، كە فرمانەكەی و بنەمای شەرعیەتەکەی جێبەجێكردنی شەریعەتە.
٢- تەكفیری كۆمەڵگای موسڵماننشین و موسڵمانی سادە كە ئیسلامەتیی وەكوو كولتوور بۆ ماوەتەوە و لە چوارچێوەی كۆمەڵگایەكی نوێ و مەدەنیدا دەژی. بەو پێیەی لە سایەی دەوڵەتی ئایینیی ئیسلامیدا ناژین و شەریعەت حوكمی ژیانیان ناكات، و بۆ کێشەکانیان و ماف و ئەرکە یاساییەکانیان دەگەڕێنەوە بۆ "یاسا" نەک "شەریعەت"، و بەم پێیە ـ گوایە ـ گەڕاونەتەوە بۆ نەفامی "جاهیلییەت"ی پێش-ئیسلامی. ئەمەش بەپێی بنەمایەكی تریان بە ناوی "جاهیلییەتی هاوچەرخ". كە ئەم دوو بنەمایەیان، "حاكیمییەتی خوایی" و "جاهیلییەتی هاوچەرخ"، (مەودودی) دایهێناون و (سەیید قوطب) لە خۆی گرتوون و كردوونی بە بەشێك لە فیكری ئیسلامیی نوێ و (موحەممەد قوطب)ی برای زیاتر پەرەی پێ داون.ئەم بنەمایەش دەكاتە ئەوەی كۆمەڵگا و تاكەكان پێویستییان بە موسوڵمانكردنەوە و هێنانەوە ناو ژیانی ئیسلامی و ژێر سایەی حوكمی ئیسلامی هەیە و نیشانەی ئەوەیە موسڵمانێتیی گشتی و كولتووریی ئەم كۆمەڵگایانە پەسەند ناکەن.نیشانەكە بە شێوەیەكی سادەتر؛ ئەوەیە دەبینیت ئەمانە وشەی "موسوڵمان" و "موسوڵمانان" و "ئیسلامی" و "كۆمەڵگای ئیسلامی" و "ئەهلی تەوحید" تەنیا بۆ خۆیان و گرووپەكانیان و ئەو كۆمەڵگایەی خەونی پێوە دەبینن بەكار دەهێنن.
٣- باوەڕ بە بنەمای "جیهاد"، بە واتای هەڵگرتنی چەك و كاری تێرۆریستی لەژێر ناوی "جیهاد"دا، بەبێ گەڕانەوە بۆ دەسەڵات و كاربەدەستی وڵات. بە زمانە ئیسلامیەكە؛ واتە "جیهاد بەبێ ئیذنی وەلیی ئەمڕ". ئەمە باوەڕێكی سەرەكیی تەوژمە جیهادیەكەیە [كاتی خۆیشی هەندێك لە بڵاوكراوە جیهادیەكانی (بزووتنەوەی ئیسلامی)، وەكوو گۆڤاری "النفیر"، وتاری بۆ داكۆكیی لەم بنەمایە تەرخان كردبوو. ئەگەر پێویستی كرد؛ دەیخەمە ڕوو] (و لە ئیسلامیشدا وەكوو ڕێبازی كەمینەیەك هەبووە، كە لە توێژینەوەی "جێبەجێكردنی شەریعەت و جیهاد لە ئیسلامدا، بەستراوەتەوە بە دەسەڵاتی ڕەسمیەوە" ٢٠١٤ باسم كردووە و ڕوونم كردووەتەوە كە زۆرینەی هەرەزۆری زاناكانی ئیسلام لەسەر ئەوە بوون كە "جیهاد" بە دەستی "ئیمام" و سەرۆكی موسڵمانانەوەیە و ئیشی گرووپی سەربەخۆ نیە).ئەم بنەمایە (جیهاد بەبێ ئیذنی وەلیی ئەمڕ) ڕێك ئەوەیە كە "جیهاد"ی یەكسان كردووە بە "تێرۆر" و كاری گرووپی نهێنیی تێرۆریست. "جیهاد" خۆی وەكوو زاراوەیەكی ئیسلامیی گشتی؛ ناونیشانێكی پانوپۆڕە بۆ خەباتی ئیسلامی و ـ گشتیتر ـ كاری ئیسلامی. بەڵام ئەمانە "جیهاد"یان كردووە بە كاری گرووپی نهێنی و یاخی، كە لە دەسەڵاتی ئیسلامیی وڵاتەكەی خۆیشیان یاخی دەبن و ڕێگە بە خۆیان دەدەن بەبێ پابەندبوون بە هیچ دەسەڵاتێكی ڕەسمیەوە كوشتوبڕ و خراپەكاری و كاری تێرۆر بكەن.
٤- باوەڕ بە دروستیی هێرشی خۆكوژی "انتحاري"، لەژێر ناوی شەهادەتخوازی "استشهادي"، و دروستیی تەقاندنەوە "تفجیرات". ئەمە كەرتەیەكی فراوانی ئیسلامیی سیاسی و ئیخوانیش باوەڕی پێیەتی (وەكوو لە توێژینەوەی "هێرشە خۆكوژیەكان، لەنێوان تەوژمی سەلەفی و تەوژمی جیهادیدا" ٢٠١٥ باسم كردووە)، بۆ نموونە؛ ئەگەر بەرامبەر هێزی داگیركەر و ـ بەتایبەتی ـ ئیسڕائیل بێت. لە كاتێكدا ئەو مەلا سەلەفیە ڕەسمیانەی سوعوودییە و ڕابەرانی سەلەفیەتی مەنهەجی (کە خەڵک پێی دەڵێت "مەدخەلی")، بە هیچ شێوەیەك باوەڕیان بەم كردەوانە نیە و بە نادروستیان دەزانن، و ئەوەی لە هێرشی خۆكوژیدا تیا دەچێت؛ بە "شەهید"ی نازانن.ئەم نیشانەیە بە شێوەیەکی سادەتر؛ ئەوەیە دەبینیت لە جێی دەستەواژەی "انتحاري" دەستەواژەی "استشهادي" بەکار دەهێنن. ئەمە نەک هەر لە جیهادیەکان، بەڵکوو لە هەندێک بانگخوازی ئیسلامیی باکگراوند-جیهادییش دەبیسرێت، وەکوو (دکتۆر عەبدولواحید).
٥- بەكارهێنانی باوەڕی ئیسلامیی "وەلائـ و بەڕائـ" ("ولاء وبراء") لە دژی یەكڕیزیی نەتەوەیی و نیشتمانی:ئەم باوەڕە "دۆستایەتیی موسڵمان و دوژمنایەتی لەگەڵ ناموسڵمان" هەرچەند لە بنەڕەتدا ڕەگوڕیشەی تەواوی لە ئیسلام خۆیدا هەیە؛ بەڵام ئێستە تەوژمە سەلەفیە جیهادیەکە بە شێوەیەکی ڕەهای وا بە کەڵکی دەهێنێت کە لە بەرژەوەندیی دوژمنکاریەکانی خۆیدا بێت. کێشەکە کاتێک دەستپێدەکات کە ئەو تەوژمە خۆی بە تاکە هێز و لایەنی موسڵمان دەزانێت و دۆستایەتی و دوژمنایەتیەکانی خۆی دەکاتە پێوەر. ئیتر هێزێکی خۆرئاوایی کە بەتایبەتی دوژمنایەتیی لەگەڵ گرووپێکی جیهادیدا هەیە؛ دەکرێتە ئەو دوژمنە ناموسڵمانەی کە دەبێت دوژمنایەتیی بکرێت (و هەر موسڵمانێکیش بە جۆرێک هاوکاریی بکات؛ وەکوو دوژمن مامەڵەی لەگەڵدا دەکەن و ڕووبەڕووی پاکتاوی جەستەیی دەکەنەوە)، هەرچەند ئەو هێزە هاوپەیمانی کۆی موسڵمانان بێت. هێزێکی نەتەوەیی و نیشتمانییش، کە ئەم گرووپە بە پاڵنەری ئایدیۆلۆجیایی و سیاسی و ئابووری کێشمەکێشی هەیە لەگەڵی؛ بە بیانووی ئەوەی ئیسلامی نیە؛ دەکرێتە ناموسڵمانی دوژمن.ئەم نیشانەیە بە شێوەیەکی زەقتر و سادەتر؛ ئەو کاتە دەردەکەوێت کە دەبینیت بیانووی ئایینی لە هێزی نەتەوەیی و نیشتمانی دەدۆزنەوە، لە کاتێکدا کێشمەکێشەکە لەسەر نیشتمان و مافی نەتەوەیە، ئیتر هێزێکی داگیرکەری خاوەن بەرژەوەندیی سیاسی و ئابووری کە ئیسلامی بێت؛ ئەوان بە بیانووی "ولاء وبراء"ەوە دۆستایەتیی دەکەن، و هێزێکی نیشتمانپارێز کە ڕووبەڕووی ئەو داگیرکاریە دەبێتەوە بەڵام ئیسلامی نەبێت؛ هەر بەو بیانووەوە دوژمنایەتیی دەکەن. کە ئەمە دەبێتە هۆی شکاندنی یەکڕیزیی نەتەوەیی و نیشتمانی و لایەنگری لە هێزێکی داگیرکەری ستەمکار و جۆرێک لە ناپاکیی نیشتمانی.نیشانەیەکی زەقتریش ئەوەیە، کاتێک لێیان دەبیسترێت دەڵێن: ”نابێ مرۆڤی موسڵمان لەپێناو خاک و نیشتمان و نەتەوەدا خۆی بدات بە کوشت، و دەبێ تەنیا لەپێناوی ئیسلامدا خوێنی بڕژێت“، کە دیوی ناوەوەی ئەم قسەیە ئەوەیە، داوا دەکەن هیچ کەس لە ڕیزی حزبە نیشتمانی و نەتەوەییەکاندا بەرگری لە کوردستان نەکات، بەڵکوو دەبێ لە ڕیزی گرووپە ئیسلامیەکاندا چەک بۆ ئامانجە ئیسلامیەکان هەڵبگرێت!ئەم دیاردەیە لە گوتار و ئەدەبیاتی جیهادیەکاندا زۆر زاڵ و دیارە، هەتاکوو لای هەندێک لەو مەلا و بانگخوازە ئایینیانەش، کە سەر بە هەندێک هێزی ئیسلامیی سیاسیی باکگراوند-جیهادین دەردەکەوێت. لەوانە بانگخوازی ناسراو بە (دکتۆر عەبدولواحید) کە لە کۆمەڵی ئیسلامیەوە نزیکە، و لە ڕابردوودا ئەو بیرکردنەوەیەی پێوە دەرکەوت (وەکوو لە کاتی خۆیدا هۆشیاریمان لەسەری داوە)، کاتێک بیروباوەڕی "ولاء وبراء"ی دژی پێشمەرگەی کوردستان بەکارهێنا، کاتێک ژمارەیەک پێشمەرگە لە هەرێمەوە بەڕێکەوتن و چوون بە هانای (کۆبانێ)وە، کاتێک هێرشی داعشی لەسەر بوو، بەو بیانووەی ئەو هێزەی لە کۆبانێ بەرگری دەکات و پێشمەرگە شانبەشانیان بەرگری دەکەن؛ هێزێکی باکگراوند مارکسیە، و ئەو هێزەی هێرش دەکاتە سەر کۆبانێ؛ داعشە، کە هێزێکی ئیسلامیە و ئەمان لە موسڵمانێتییان دڵنیان و کارەکانیان حەواڵەی خوا دەکەن، و بەو پێیەی دەسەڵاتدارانی هەرێمی کوردستان کە هێزی پێشمەرگە بۆ شەڕی داعش دەنێرن؛ موسڵمان نین یان ئەمان لە موسڵمانێتییان دڵنیا نین، بەو پێیەی لە جومعە و جەماعەت و عومرەدا نەبینراون! بەم شێوەیە پێوەر و پۆلێنە "ئیمانی"ـیەکە دەکاتە بنەمای بیرکردنەوەی، و ئەو هەموو ئەجێندا و بەرژەوەندیە سیاسی و ئابووری و ناوچەیی و مەزهەبیە نابینێت کە لە پشتی دروستکردن و بەهێزکردن و ئاڕاستەکردنی ئەو گرووپانەوە هەن، و نایەوێت ئەوە ببینێت گەلی کوردیش ـ بە موسڵمان و ناموسڵمانەوە ـ لە هەر شوێنێک چەندە مافی ڕەوای خۆیەتی بەرگری لە خاک و بوونی نەتەوەیی خۆی بکات، لەبەرامبەر هەر دەستدرێژیکەرێک و بە هەر ناونیشانێک.
ئەمە لە کاتێکدا ئەم بیروباوەڕە مەترسیدارانە بەم شێوەیە لە ڕابەرە سەلەفیە مەنهەجیەكاندا نابینرێت و ئەوان ئەم بنەمایانە بە دەرچوون لە تێگەیشتنی وردی ئیسلام و سەلەفیەت (و بە "تەکفیریبوون" و "خەواریجبوون") دەزانن. ئەمەش نهێنیی كێشمەكێشی توندی نێوان "سەلەفی"ـەكان و "جیهادی"ـەكانە. بیرمان دێت چۆن مەلا ئیسماعیل سووسەیی داوای دیبەیتی لە مەلا عەبدوللـەطیف دەكرد، و دەبینین چۆن مەلا سەلەفی-جیهادیەکانی تر هەمیشە هێرش دەکەنە سەر سەلەفیە مەنهەجیەکان، و کێشمەکێشەکە لەسەر ئەو جیاوازیە وردانەیە، کە لەسەر ئاستی ستراتێجی و سیاسی و یاسایی و ئاسایشی و نیشتمانی دەبنە جیاوازیی گەورە و چارەنووسساز.
پێشنیاری پرۆژەیاسایەكئەگەر مەلایەك، قسەكەرێكی ئیسلامی، ئەم باوەڕانەی لێ بەدیار كەوت و هەوڵی دا بە نووسراو و وتار بڵاوی بكاتەوە؛ پێویستە وەكوو هاندەر بۆ تێرۆر و مەترسی دروستکردن لەسەر ئاسایشی نیشتمان و نەتەوە مامەڵەی لەگەڵدا بكرێت، و لێپێچینەوەی لەگەڵدا بكرێت، و ـ بە لای کەمەوە ـ ڕێگری لە بەکارهێنانی مینبەر و ڕاگەیاندن بۆ ئەو باوەڕە جیهادیە تایبەتانە بکرێت. ئەگەر لە ماڵەوە دابنیشێت و ئەو باوەڕەی هەبێت (یان خەریکی بانگەواز و پەروەردەی ئیسلامی بێت و خۆی لەو باوەڕە جیهادیە تایبەتانە نەدات)؛ ئەوە دەستی لێ هەڵبگیرێت، بەو پێیەی بیروڕای شەخسیە و مەترسی دروست ناکات، هەتا ئەو كاتەی لێی دەردەكەوێت كە بەنهێنی خەڵكی هان داوە بۆی، یان كاری بۆ كردووە.
ئەوەش لە مامۆستایانی ئایینی چاوەڕێ دەكەین، كە هاوكاریی ئەم مەبەستە بن (بەڕوونییش لەسەر نادروستیی ئەو بیروڕا جیهادیە تایبەتانە بڕۆن)، چونكە ئەو بنەما مەترسیدارانە (تەكفیری حكوومەت و كۆمەڵگا، و جیهادی گرووپی نهێنی و بێسەرەوبەرە، و كردەوەی خۆكوژی و تەقاندنەوە، و تێكدانی یەكڕیزیی نەتەوەیی و نیشتمانی)، دژی ئەو بنەما ئیسلامیە ڕەسەنانەن كە مامۆستایانی ئایینییش بانگەشەیان بۆ دەكەن. دڵنیایشم مامۆستایانی ئایینیی سەلەفیی مەنهەجییش پشتگیریمان دەکەن، چونکە ئەوان بەڕوونی و بە شێوەیەکی مەنهەجی "تەکفیر"ی ڕەهای حکوومەتەکان لەسەر جێبەجێنەکردنی هەندێک حوکمی شەرعی، و "تەکفیر"ی ڕەهای کۆمەڵگای موسڵماننشین، ڕەت دەکەنەوە، و کردەوەی خۆکوژی و تەقاندنەوە، بە خۆکوژی و "غەدر" و کاری قەدەغە و ناشەرعی دەزانن، و (جیهاد بەبێ ئیذنی وەلیی ئەمڕ" بە نادروست دەزانن، و دەشزانن چۆن بنەمای "ولاء وبراء" لە جێی خۆی دادەنێن، بەبێ گەمەی جیهادیەکان.
هیوادارم لەداهاتوودا لە پەرلەمانی کوردستان، ئەمە بكرێتە پرۆژە یاسایەك، یان ماددەی هەموارکردنەوەی یاسایەک، یان بڕگەیەک و لقێک لە یاسایەک.
پێم وایە ئەنجام و بەرهەمەکانی ئەو بنەما مەترسیدارانەی سەلەفیەتی جیهادی، هەموویان لە یاسادا بە تاوان و هاوکاریی تاوان دادەنرێن. گرووپێک یان گوتارێکی ئایینی هاووڵاتیان هان بدات بۆ چەک هەڵگرتن دژی دەسەڵات و دەسەڵاتی یاسادانان و جێبەجێکردن، و هاووڵاتیان و کارمەندانی حوکوومەت بە شایەنی کوشتن و بڕین و تەقاندنەوە بزانێت، و هانی کردەوەی خۆکوژی و تەقاندنەوە بدات، و برەو بە بوون و چالاکیی گرووپی نهێنیی کوشتوبڕ و فڕاندن و کاری تێرۆریستی لەژێر ناوی "جیهاد"دا بدات، و یەکڕیزیی نیشتمانی و نەتەوەیی تێكبشکێنێت و دژایەتیی هێزە نیشتمانیەکان بکات و پاڵ بدات بە هێزە داگیرکەرەکانەوە؛ ئەمانە دیارە لە یاسادا و ـ بۆ نموونە ـ لە یاسای دژەتێرۆردا، چ مامەڵەیەکیان لەگەڵدا کراوە. پێشنیارەکەی من، بۆ قەدەغەکردنی ئەو جۆرە فیکر و گوتارەیە لە بنەڕەتەوە، نەک ـ وەکوو یاسای دژەتێرۆر ـ بۆ مامەڵەکردن لەگەڵ بەرەنجام و بەرهەمەکانی و سزادانی کەسانێک دوای قەوماندنی کارەسات.
تكایە كەس نەڵێت ئەمە دەکرێت دوایی خراپ بەكار بێت! هەموو یاسایەك دەكرێت خراپ بەكار بێت. تەنانەت یاسای سزادانی چەتە و ڕێگریش، دەسەڵاتێك دەتوانێت دژی نەیارەكانی بەكاری بهێنێت. لە هەمان کاتیشدا دەکرێت داڕشتنی یاساکە بە شێوەیەکی وردی وەها بێت، کە ڕێگە لە خراپبەکارهێنان بگرێت.
بڕوام وایە یاسایەکی لەو جۆرە لە بەرژەوەندیی ئەو هێز و لایەنە ئیسلامیە کوردستانیانەش دەبێت کە باوەڕیان بە پێکەوەژیان هەیە لە کوردستانێکی یەکگرتوو و دیمۆکراتدا. هەر ئەوەندەش بەسە بۆ دڵنیابوونەوەی خەڵکی ئایینپەروەر کە لە وڵاتێکی ئیسلامیی وەکوو سوعوودییە خۆیشی ئەو فیکرە سەلەفی-جیهادیە قەدەغەیە، و بەردەوام ڕابەران و چالاکانی ئەو ڕەوتە دادگایی دەکرێن و سزا دەدرێن.
پێم وا نیە هیچ ڕۆشنبیرێکیش ڕووی ئەوەی هەبێت ئەو بنەمایانەی سەلەفیەتی جیهادی بە "بیروڕای ئازاد" وەسف بکات، هەتا بڵێت ئەمە تەسککردنەوەی بیروڕای ئازادە. هەر فیکرێک جیهانی مرۆڤایەتی وێران بکات؛ نە بیروڕایە و نە ئازادە، چونکە خۆی فەزای بیروڕا و ئازادی لەناو دەبات.
٩ / ٢٠١٨
بەدەر لەو مشتومڕەی لەسەر كەیسی مەلا (ئیسماعیل سووسەیی) دروست بوو و پەیوەندیی بە داعشەوە ـ بە بوون و نەبوون ـ، و هەر جۆرە پەیوەندییەكی مەلای ناوبراو بە كردەوەكەی سەر پارێزگای هەولێرەوە؛ دەبێت هەموو لایەك لەوە دڵنیا بین كە مەلایەكی لەو شێوەیە تەنیا ئەوكاتە مەترسیدار نییە كە پەیوەندیی بە داعشەوە كردبێت و "بەیعەت"ی پێ دابێت، یان تەنیا ئەو كاتەی خۆی یان گەنجی ئیسلامیی جیهادیی پێگەیەنراوی ئەو، كردەوەیەكی لەو شێوەیە ـ كە لێكچوونێكی لەگەڵ كردەوە تێرۆریستیەكاندا هەیە، هەرچەند منداڵانەش بوو ـ دەقەومێنن. بەڵكوو مەلا ئیسماعیل و هاوشێوەكانی (وەكوو مەلاكرێكار و مەلا عەبدوصصەمەد و مەلا عەبدولحەمید، و هەندێكی تر)، هەر ئەو كاتە مەترسیدارن كە ڕابەری سەلەفیی-جیهادین و گەنجی ئیسلامی بۆ بنەماكانی ئەو فیكرە هان دەدەن. خۆ سەلەفیەتی جیهادی مەرج نیە هەر داعش بێت، و مەرج نیە هەر گرووپێکی یاخی و خاچاخ بێت، یان هەتا مەرجیش نیە هەموو کاتێک چەکداریش بێت، چونکە لە بنەڕەتدا تەوژمێکی ناو فیکری ئیسلامی و سەلەفیەتە، و لەو قۆناغەدا "سەلەفیەتی تەکفیری" یان "گرووپی تەکفیری"ی پێ دەوترێت، کە هێشتا لە قۆناغی تیۆریسازی و داڕشتنی ئایدیۆلۆجیا و فیکردایە.
نیشانەكانی
ئەم فیكرە سەلەفی-جیهادیە بەم نیشانانە بناسنەوە (ئەمانە لە گوتاری ئایینیی مەلا ئیسماعیل و مەلاکرێکار و مەلا عەبدوصصەمەد، و پزیشک و بانگخواز عەبدولواحید و مەلا هەورامان گەچێنەیی، و هی تردا دەبینرێنەوە):
پێشنیاری پرۆژەیاسایەك